Rapor

5 Ocak 1983 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Köşkü’nde Sayın Cumhur­başkanı’nın Başkanlığında toplanan Milli Komite’nin aldığı kararlardan 7’ncisinde “Atatürk’ün Büyük Nutuk’unun”, herkesin anlayacağı bugünkü yazı diline çevrilerek basımı uygun görülmüş, ancak redaksiyon için yeni­den teşkil edilecek inceleme hey’etine genç öğrencilerden iki kişinin de katılması enıredilmiştir.

Bu karar doğrultusunda, bağlı oldukları kurum ve kuruluşları tem­sil etmek üzere; Milli Eğitim Bakanlığı’ndan Talim ve Terbiye Kumlu Üyesi M. Akif Öncül, Gnkur. ATASE Başkanlığı’ndan Emekli Kur. Alb. Nusret Baycan, Türk Tarih Kurumu’ndan İsmet Parmaksızoğlu, Dil ve Ta­rih – Coğrafya Fakültesinden Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeynep Korkmaz (Nutuk’u yazı diline çeviren), Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalı’ndan Araştırma Görevlisi Sema Barutçu ve Araştırma Görevlisi Dilek Elçin (gençliğin temsilcileri), Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’nden Arşiv Uzmanı Hüsamettin Ünsal ile Kutlama Koordi­nasyon Kurulu’ndan Genel Sekreter Em. Gnl. Sadri Karakoyunlu ve Genel Sekreter Yardımcısı Tarih Öğretmeni Emekli Öğretmen Alb. Ismet Gönülal’dan oluşan dokuz kişilik bir uzmanlar hey’eti Nutuk’un “İncele­me ve Redaksiyon Hey’eti” olarak 25 Ocak 1983 tarihinden 28 Şubat 1983 tarihine kadar Kutlama Koordinasyon Kurulu Genel Sekreterliğinde (T.B.M.M.) toplanarak çalışmalarını sürdürmüştür.

Bu çalışmalarda esas olarak aşağıdaki görüş ve düşüncelere varıl­mıştır:

1 – İnceleme için, Nutuk’un 1927 tarihli baskısı esas alınmıştır. Daha önce Kutlama Koordinasyon Kumlu Başkanlığınca bu iş için görevlen­dirilen Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi Türk Dili Pro­fesörü Dr. Zeynep Korkmaz’ın yapmış olduğu başarılı metin çevirisi ile Kutlama Koordinasyon Kurulu Genel Sekreterliğince hazırlanmış olan belgeler cildi yeniden baştan sona kadar dikkatli bir incelemeye tabi tutulrnuştur.

2 – Nutuk’ta kullanılan dili, taşıdığı yapı ve üslüp özelliklerini koruyarak bugünkü Türkçeye aktarmak oldukça zordur. Eski yazı diliyle günümüz Türkçesi arasında birtakım ifade ve üslüp ayrılıkları vardır.

Bu bakımdan eserin çeviricisi de, redaksiyon heyetimiz de Nutuk’un as­lındaki fikir yapısının, tarihi deyimlerin, üslüp özelliklerinin ve akıcılığın kaybedilmemesi için elden gelen titizliği göstermiştir.

3 – Milli Komite»nin belirtilen kararı gereğince, hey’ete katılan Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalından iki genç araştırma görevlisinin redaksiyondaki katkıları bugünkü gençliğin Nutuk’u daha iyi anlayabilecek bir seviyede olmasını sağlamıştır.

4 – Atatürk’ün büyük bir duyarlıkla yazmış olduğu “Gençliğe Hi­tabesi”, “Nutuk” muhteviyatının bir özeti ve büyük Atatürk’ün Türkiye Cumhuriyetini Türk Gençliğine emanet ettiği bir vasiyet niteliğini taşı­dığından, bu bölüm eserde olduğu gibi bırakılmıştır.

5 – Bir aydan fazla süren okuma ve inceleme ile metin ve belgeler cildi dikkatle gözden geçirilerek ve yazarlarının da oluru alınarak gerekli bazı düzeltmeler yapılmıştır. Ancak, birinci ve ikinci cilt ile belgelerden oluşan ve hey’etimizce yer yer düzeltmelerden geçirilen üçüncü cilt, ayrı ayrı şahıslar tarafından hazırlanmış olduğundan, her üç cilt arasında bir dil ve üslüp birliğinin sağlanabilmesi için üçüncü cildin baskı sırasında bir kere de Prof. Dr. Zeynep Korkmaz tarafından gözden geçirilmesı uygun görülmüştür.

6 – Milli Komitenin emirleri gereği, bu baskı için, 1927 baskısının mizanpajı gözönüne alınmıştır. Buna göre metin bölümünde geçen hari­talarla, Milli Mücadelenin başlangıcından sonuna kadar sürdürülen as­keri harekat safhalarını gösteren krokiler, uygun şekilde sıralanmış olup metin kısımlarının 1’nci ve 2’nci eiltlerinin sonuna ilave edilmiştir.

Haritalar

a) 19 Mayıs 1919 daki Osmanlı Ordusu’nun konuş durumu,

b) Sevr Antlaşması’na göre Osmanlı Devleti’nin parçalanması, (Bu iki harita 1’inci cildin sonuna konulacaktır.)

c) Askeri harekata ait krokiler

(1) Inönü Muharebeleri’nde iki tarafın durumu,

(2) Sakarya Meydan Muharebesi (genel durum),

(3) Büyük Taarruz (iki tarafın 25 Ağustos akşamki durumu),

(4) Başkumandan Meydan Muharebesi (30 Ağustos 1922)

7 — Türkiye Haritası (Bu harita ve krokiler 2’nci cildin sonuna konulacaktır.)

8 – Resimler

a) Atatürk’ün 1927 baskılı «Nutuk»undaki imzalı portresi (Bu resim 1’nci cildin baş tarafına konulacaktır.)

b) Büyük Millet Meclisi’nde Nutuk’ıınu söylerken,

(Bu resim 2’nci cildin baş tarafına konulacaktır.)

c) Büyük Millet Meclisi üyeleri Nutuk’u dinlerken (2 nci cilt’te uygun yere konulacaktır.)

d) Atatürk Kocatepe’de (Büyük Taarruz sabahı) (2’nci ciltte uygun yere konulacaktır.)

9 – Bugünkü yazı diline çevrilmiş olan metin, belgeler, harita ve krokilerle, ilgili resimlerden oluşan Nutuk muhteviyatının, hey’etimizin oy birliği ile aldığı kararla basılabilir ve nesiller boyu yararlanılabilir bir durumda olduğu takdirlerinize arz olunmuştur. Bunun dışında hey’etimi­zin, tavsiye mahiyetinde gördüğü diğer hususlar aşağıda arz ve teklife şayan görülmüştür.

a) Nutuk, Milli Komite’nin direktifinde belirtildiği üzere, ilk defa­sında yirmi beş bin nüsha olarak basılacaktır.

Heyetimiz tarafından Nutuk’un daha çok sayıda basılarak, yalnız Harp Okulu öğrencilerine değil, bütün üniversite ve hatta lise öğrencile­rine daha ucuz bir fiyatla verilmesi, köy odaları ve köy kitaplıkları dahil bütün kitaplıklara dağıtımının yapılması uygun görülmüştür. Yeni basımlar için mali kaynak olarak, Milli Eğitim Vakfı, Spor Toto, Milli Piyango, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Türkiye Bankalar Birliği ve Kültür ve Turizm Bakanlığı fonlarından yararlanılması mümkün ve faydalı görülmektedir.

b) Bugüne kadar Atatürk’ün büyük Nuttık’u kırk bir defa basıl­mıştır. Bunun son on baskısından ikisi 1981 yılında (100. Yılda), Milli Eğitim, Kültür ve Turizm Bakanlıkları tarafından gerçekleştirilmiş, bu­nun dışındakiler ise çeşitli kurum ve kuruluşlar ve şahıslar tarafından bastırılmıştır. Ancak bir çoğu, gerektiği biçimde incelenmeden eksik ve yanlışlarla çıkarılmıştır.

Nutuk’un bundan sonra yapılacak baskılarında, Prof. Dr. Zeynep Korkmaz ve Kutlama Koordinasyon Kurulu Genel Sekreterliğince ha­zırlanmış olan bu nüshanın esas alınmasının ve eserin satışından elde edilecek gelirin Anayasanın 134’ncü maddesinde kurulacağı hükme bağ­lanan kuruluşlara irat olarak aktarılmasının uygun olacağı görüşüne varılmıştır.

10 – Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Atatürk’ün bu eserinin devletimizin kuruluş felsefesini ve Cumhuriyetimizin esaslarını oluştur­duğu gerçeğinden hareketle bir Devlet Kitabı olarak nitelendirilmesi ve bunun Sayın Başbakanlıkça daha önce yapıldığı gibi Almanca, Ingilizce,

Fransızca ve Arapçaya tercüme ettirilerek bastırılmasının sağlanması arz ve teklif olunur.

İşbu rapor Hey’etimiz tarafmdan düzenlenmiş ve okunarak imza edilmiştir.

1 Mart 1983

 

Sadri Karakoyunlu

Kutlama Koord. Kurulu Genel Sekreteri

 

Nusret Baycan

Gnkur. Atase Bşk. Temsilcisi

 

İsmet Gönülal

Kut. Koord. Kurulu Gen. Sek. Yard.

 

Sema Baruçtu

D.T.C Fakültesi Temsilcisi

 

Hüsamettin Ünsal

Cumhurbaşkanlığı Gen. Sek. Temsilcisi

 

Zeypep Korkmaz

D.T.C Fak Öğr. Üyesi (Prof. Dr. , Nutuk’un Çeviricisi)

 

M. Akif Öncül

Milli Eğitim Bakanlığı Temsilcisi

 

İsmet Parmaksızoğlu

Türk Tarih Kurumu Temsilcisi

 

Dilek Elçin

D.T.C Fakülseti Temsilcisi

 

 

 

 

Temsilcisi